Mięsień piszczelowy tylny odgrywa kluczową rolę w podtrzymywaniu podłużnego wysklepienia stopy. Wraz z mięśniem strzałkowym długim tworzy tzw. strzemię ścięgniste stopy dynamicznie kontrolujące łuk podłużny w trakcie chodu, co umożliwia prawidłowe przetoczenie stopy i efektywne odbicie z palucha.
Mięsień piszczelowy tylny bierze swój początek na tylnej powierzchni kości piszczelowej i strzałkowej oraz błonie międzykostnej goleni. Jego brzusiec położony jest pod mięśniem brzuchatym łydki i mięśniem płaszczkowatym. Ścięgno mięśnia piszczelowego tylnego przebiega pod kostką przyśrodkową i przechodzi na podeszwę stopy, przyczepiając się do prawie wszystkich kości stępu (oprócz kości piętowej i skokowej) i do podstaw kości śródstopia. Najbardziej istotnym punktem oddziaływań mięśnia piszczelowego tylnego jest kontrola ustawienia kości łódkowatej i klinowatej przyśrodkowej.
Uszkodzenie ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego charakteryzuje się bólem i obrzękiem pod kostką przyśrodkową oraz nierzadko w okolicy podeszwowo-przyśrodkowej części stopy. Obserwuje się niepełną, często bolesną supinację tyłostopia przy próbie wielokrotnego wspięcia na palce. Stopa z postępującą niewydolnością mięśnia piszczelowego tylnego jest narażona na stopniową progresję płaskostopia podłużnego w wieku dorosłym.
Do czynników przyczyniających się do uszkodzenia ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego można zaliczyć:
1) Budowę anatomiczną stopy
Koślawe ustawienie tyłostopia (pochylenie kości piętowej do środka) powoduje, że w trakcie całego życia ścięgno mięśnia piszczelowego tylnego pracuje w wydłużeniu i jest zdecydowanie mocniej przeciążane. Prowadzi to do sumowania się mikrouszkodzeń i degenerację ścięgna. Może również dojść do zapalenia osłonki ścięgna, zwłaszcza pod kostką przyśrodkową. Na tego typu przeciążenia szczególnie narażeni są biegacze długodystansowi zaniedbujący okresy wypoczynku i regeneracji.
2) Otyłość,
3) Choroby na tle reumatoidalnym
4) Stany po długotrwałym unieruchomieniu stopy i stawu skokowego z osłabieniem siły mięśni stóp i goleni,
5) Ostry uraz
Ostre uszkodzenie ścięgna może towarzyszyć skręceniu stawu skokowego w mechanizmie pronacyjnym, w którym uszkodzeniu ulega więzadło położone po przyśrodkowej stronie stawu skokowego (więzadło trójgroniaste).
Leczenie polega głównie na ograniczeniu aktywności sportowej oraz stosowaniu zabiegów z zakresu fizjoterapii (terapia manualna, fizykoterapia, ćwiczenia poprawiające stabilność stopy i stawu skokowego). Proces gojenia się ścięgna można istotnie przyspieszyć dzięki terapiom wykorzystującym naturalne czynniki wzrostu obecne we własnej krwi pacjenta (PRP, platelet rich plasma).
Pomocne jest stosowanie wkładek ortopedycznych supinujących tyłostopie, by w pożądanym zakresie mechanicznie ograniczyć pronację tyłostopia i w ten sposób odciążyć mięsień piszczelowy tylny podczas chodu.
W przypadku rozległych uszkodzeń ścięgna lub braku efektów leczenie zachowawczego stosuje się leczenie operacyjne.