Problemy z haluksami są dość częste. Spotykamy się jednak z wieloma pytaniami na temat haluksów, przyczyn ich powstawania i oczywiście możliwych metod leczenia. Dlatego powstał poniższy poradnik, który na celu ma dać odpowiedzi na najczęstsze pytania odnośnie haluksów.
Większość haluksów może być leczona nieoperacyjnie. Jednakże gdy leczenie zachowawcze nie wystarczy, operacja może uwolnić Cię od bólu, skorygować współistniejące zniekształcenia stopy i pomóc Ci w powrocie do Twojej codziennej aktywności. Ortopeda pomoże Ci zadecydować, czy operacja jest najlepszym wyborem w Twoim przypadku. Niezależnie od tego, czy dopiero rozpoczynasz poszukiwanie metody leczenia haluksa, czy wspólnie z ortopedą podjąłeś już decyzję o operacji, niniejsze opracowanie pozwoli Ci lepiej zrozumieć tę procedurę.
Haluks jest schorzeniem, które może rozwinąć się z powodu koślawości palucha, zniekształcenia stopy. Termin ‘hallux valgus’ pochodzi z łaciny i oznacza ustawianie się na zewnątrz (valgus) palucha (hallux). Kość, która łączy się z paluchem, czyli pierwsza kość śródstopia zaczyna wyraźnie wystawać po stronie wewnętrznego brzegu stopy. Ten wystający guzek to haluks i jest zbudowany z kości i tkanki miękkiej.
Jak dotąd najczęstszą przyczyną haluksow jest długotrwałe noszenie źle dopasowanego obuwia, zazwyczaj butów z wąskimi, spiczastymi noskami, które uciskają palce w nienaturalnej pozycji. Haluksy mogą być również spowodowane zapaleniem stawów lub polio. Czynniki genetyczne także odgrywają rolę w tworzeniu haluksów. Jednakże te czynniki są przyczyną niewielkiego odsetka haluksów. Badanie przeprowadzone przez Amerykańskie Towarzystwo Ortopedyczne Stopy i Stawu Skokowego wykazało, że 88% kobiet w Stanach Zjednoczonych nosi obuwie, które jest za małe i 55% ma haluksy. Nie dziwi więc, że 9 razy więcej kobiet niż mężczyzn cierpi na haluksy.
Haluksy często stają się bolesne, jeżeli pozwoli się im dalej rozwijać. Ale nie wszystkie haluksy postępują. Wiele przypadków może być leczonych zachowawczo. Ogólnie rzecz biorąc, haluksy, które nie są bolesne nie wymagają operacji. Z tego powodu ortopedzi nie zalecają zapobiegawczej operacji haluksów, które nie są bolesne, ponieważ przy odpowiedniej prewencji mogą nie stanowić problemu. Większości przypadków bolesnych haluksów można zaradzić dzięki zamianie obuwia na takie, które jest prawidłowo dopasowane i nie uciska palców. Twój ortopeda udzieli Ci dalszych informacji na temat obuwia, które będzie dla Ciebie najlepsze.
Kieruj się poniższymi wskazówkami podczas dopasowywania obuwia:
– Nie wybieraj obuwia na podstawie rozmiaru napisanego wewnątrz buta. Rozmiary różnią się w zależności od marki obuwia. Oceniaj obuwie na podstawie tego, jak pasuje na Twoją stopę.
– Regularnie mierz swoją stopę. Rozmiar Twojej stopy zmienia się wraz z wiekiem.
– Mierz obie stopy. Większość ludzi ma jedną stopę większą od drugiej. Obuwie dopasowuj do większej stopy. Dopasowuj je pod koniec dnia, kiedy Twoje stopy są największe.
– Obuwie dopasowuj na stojąco i upewnij się, że jest wystarczająca ilość miejsca (między 3/8 a 1/2 cala) dla Twojego najdłuższego palca, na końcu każdego buta.
– Upewnij się, że śródstopie jest dobrze dopasowane do najszerszej części obuwia.
– Nie kupuj obuwia, które jest za ciasne, w nadziei na to, że się rozciągnie i dopasuje.
– Twoja pięta powinna być wygodnie dopasowana do buta, z zachowanym minimalnym poślizgiem.
– Przespaceruj się w butach, żeby upewnić się, że są dobrze dopasowane i dobrze się w nich czujesz. (Modne buty też mogą być wygodne)
– Niektóre buty można zmodyfikować poprzez rozciągnięcie miejsc, które uciskają na Twoje palce.
– Szyny, które ustawiają paluch w prawidłowej pozycji, oraz ortezy (specjalne wkładki dopasowane do Twojej stopy) mogą także zmniejszyć ból.
– W przypadku haluksów wywołanych zapaleniem stawów można przepisać leki zmniejszające bolesność i opuchliznę.
Jeżeli leczenie zachowawcze zakończy się niepowodzeniem, możesz zechcieć rozważyć operację. Wiele badań wykazało, że 85-90% pacjentów, którzy przeszli operację halluksa jest zadowolonych z jej wyników.
Możesz odnieść korzyści z operacji, jeśli dotyczy Cię:
– Silny ból stopy, który ogranicza Twoją codzienną aktywność, łącznie z chodzeniem podczas noszenia zwykłego obuwia. Możesz mieć trudność z przejściem więcej niż kilku przecznic bez silnego bólu (nawet w sportowym obuwiu).
– Przewlekły stan zapalny palucha i opuchlizna, które nie przechodzą mimo odpoczynku lub stosowania leków.
– Zniekształcenie palucha – przemieszczanie się palucha w kierunku reszty palców.
– Sztywność palucha – niezdolność do zginania i prostowania palucha.
– Niemożność uśmierzenia bólu przy pomocy niesteroidowych leków przeciwzapalnych
– Ich skuteczność w leczeniu bólu palców różni się znacznie w zależności od danej osoby.
– Niemożność polepszenia stanu poprzez zastosowanie innego leczenia, takiego jak zmiana obuwia i leki przeciwzapalne.
W miarę jak zagłębiasz się w temat operacji haluksów, miej świadomość tego, że tzw. ‘proste’ lub ‘minimalne’ zabiegi chirurgiczne są zazwyczaj nieodpowiednie i ‘robione na szybko’, przez co mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku. Wystrzegaj się nierealnych zapewnień, że operacja pozwoli Ci uzyskać ‘idealną’ stopę. Celem operacji jest uśmierzenie bólu i skorygowanie deformacji na tyle, na ile jest to realnie możliwe. Nie jest to zabieg kosmetyczny.
Ortopedzi stosują wiele różnych technik operacji mających na celu leczenie halluksów.
Wspólnym celem tych procedur jest przywrócenie prawidłowej pozycji stawu, uśmierzenie bólu i korekta zniekształcenia. Do tych procedur zaliczają się:
Naprawa ścięgien i więzadeł wokół palucha
Te tkanki mogą być zbyt ciasne po jednej stronie i zbyt luźne po drugiej, tworząc dysproporcję, która sprawia, że paluch kieruje się w stronę pozostałych palców. Zazwyczaj w połączeniu z osteotomią, ten zabieg skraca luźne tkanki i wydłuża te, które są zbyt ciasne.
Artrodeza
Usunięcie uszkodzonych powierzchni stawowych, z następczym umieszczeniem śrub, drutów lub płytek, w celu utrzymania powierzchni razem, dopóki się nie wygoją
Stosowana u pacjentów z ciężkimi przypadkami haluksów, zaawansowanym zapaleniem stawów i gdy inne metody zawiodły.
Egzostektomia
Usunięcie guzka w okolicy stawu, stosowana jedynie w przypadku przerostu kości, bez towarzyszącego skrzywienia palucha. Ta procedura jest rzadko stosowana, ponieważ zazwyczaj nie koryguje przyczyny haluksa.
Artroplastyka z resekcją
Usunięta zostaje uszkodzona część stawu, operacja jest stosowana głównie u pacjentów którzy są w podeszłym wieku, przebyli już wcześniej operację haluksów, lub cierpią na zaawansowane zapalenie stawów. Przywrócona zostaje ruchomość stawu, który zabliźnia się.
Osteotomia
Chirurgiczne nacięcie i przywrócenie prawidłowej pozycji stawu.
Twój ortopeda wybierze procedurę, która będzie najlepsza w Twoim przypadku.
Diagnoza
Jeżeli jesteś zainteresowany poznaniem metod leczenia chirurgicznego halluksów, Twój lekarz rodzinny skieruje Cię do ortopedy, celem diagnostyki.
Diagnoza ortopedyczna składa się z trzech części:
Wywiad, w którym Twój ortopeda zbierze informacje na temat Twojego ogólnego stanu zdrowia i zapyta o umiejscowienie Twojego bólu i zdolność do znalezienia obuwia, które nie sprawia dolegliwości. Lekarz zapyta Cię o inne schorzenia, które mogą mieć wpływ na wynik operacji. Cukrzyca i reumatoidalne zapalenie stawów mogą zwiększać ryzyko infekcji i utrudniać prawidłowe gojenie. Zaburzenia krążenia mogą zwiększać ból pooperacyjny i również upośledzają proces gojenia.
Badanie fizykalne, celem oceny przemieszczeń w obrębie stawu, uszkodzenia tkanek miękkich i poszukiwania obecności innych zniekształceń w obrębie stopy, takich jak palce młotkowate i nagniotki.
Zdjęcie rentgenowskie w celu określenia stopnia uszkodzenia i deformacji w obrębie stawu palucha.
Twój ortopeda omowi z Tobą rezultaty przeprowadzonej diagnostyki i przedyskutuje z Tobą , czy operacja jest najlepszą metodą uwolnienia od bólu. Omówi z Tobą również leczenie zachowawcze, łącznie ze zmianą obuwia. Twój ortopeda poinformuje Cię również o potencjalnym ryzyku i możliwych komplikacjach operacji.
Istotnym czynnikiem mającym wpływ na decyzję o poddaniu się operacji haluksów jest rozumienie tego, co może poprawić operacja, a czego nie. Zdecydowana większość pacjentów, którzy poddali się operacji doświadcza znacznej redukcji bólu stopy oraz widocznej poprawy, jeśli chodzi o przywrócenie prawidłowej pozycji palucha.
Operacja nie umożliwi Ci noszenia mniejszego rozmiaru obuwia lub butów z wąskimi i spiczastymi noskami.
W rzeczywistości, do końca życia będziesz mieć pewne ograniczenia odnośnie obuwia.
Zawsze przestrzegaj porad odnośnie dopasowywania obuwia zamieszczonych w niniejszym opracowaniu. Pamiętaj, że główną przyczyną powstawania haluksów jest zbyt ciasne obuwie. Jeżeli powrócisz do użytkowania takiego obuwia, haluksy pojawią się ponownie.
Jeżeli zdecydujesz się na operację haluksów, możesz być poproszony o poddanie się dokładnemu badaniu u lekarza rodzinnego, w celu oceny Twojego stanu zdrowia. Jeżeli masz problemy z sercem lub płucami lub cierpisz na inne choroby przewlekłe, będziesz potrzebował przedoperacyjnej kontroli u lekarza rodzinnego. Przed zabiegiem poinformuj swojego ortopedę o lekach, które przyjmujesz. Lekarz powie Ci, które leki możesz nadal przyjmować, a które powinieneś odstawić przed operacją. Badania, takie jak: badanie krwi, EKG, zdjęcie RTG klatki piersiowej, badanie moczu i zdjęcie RTG stopy mogą zostać zlecone przez Twojego ortopedę, żeby ułatwić mu zaplanowanie całej procedury.
Niemal wszystkie operacje haluksów są przeprowadzane w trybie ambulatoryjnym. Najprawdopodobniej zostaniesz poproszony o przyjazd do szpitala jedną lub dwie godziny przed zabiegiem. Po przyjęciu lekarz anestezjolog dokona Twojej oceny. Większość zabiegów jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym, w którym Twoja stopa jest znieczulona, ale Ty jesteś przytomny. Znieczulenie ogólne lub podpajęczynówkowe jest rzadko stosowane. Anestezjolog będzie Ci towarzyszył podczas zabiegu, aby podawać inne leki, jeśli będzie to konieczne oraz aby upewnić się, że czujesz się dobrze. Operacja trwa około godziny. Później zostaniesz przeniesiony do sali pooperacyjnej. Będziesz gotowy do powrotu do domu po około jednej lub dwóch godzinach.
Mniej niż 10% pacjentów doznaje powikłań po operacji haluksów. Do możliwych powikłań zalicza się: infekcję, nawrót haluksa, uszkodzenie nerwów i utrzymywanie się bólu.
Jeżeli wystąpią powikłania, to są one uleczalne, ale mogą wpłynąć na stopień Twojego pełnego powrotu do zdrowia. Twój ortopeda wyjaśni Ci różne możliwości leczenia powikłań.
Powodzenie Twojego zabiegu zależy w dużej mierze od tego, jak ściśle będziesz przestrzegać zaleceń Twojego ortopedy podczas pierwszych kilku tygodni po operacji.
Będziesz regularnie odwiedzał swojego ortopedę w ciągu następnych miesięcy, żeby mieć pewność, że stopa goi się prawidłowo.
Zostaniesz wypisany ze szpitala z bandażem utrzymującym palec w prawidłowej pozycji. Będziesz także mieć założony specjalny but pooperacyjny lub szynę, żeby ochraniać Twoją stopę. Twoje szwy zostaną usunięte około dwa tygodnie po operacji, ale Twoja stopa będzie wymagać ochrony za pomocą opatrunków lub usztywnienia jeszcze przez 6-8 tygodni. Żeby zapewnić prawidłowe gojenie bardzo ważne jest nienaruszanie opatrunków i dbanie o to, żeby były suche. Zakłócanie procesu gojenia może doprowadzić do nawrotu haluksów. Nie zapomnij o założeniu plastikowego worka wokół stopy, zanim weźmiesz prysznic.
Twój ortopeda może zalecić Ci używanie chodzika, laski lub kuli przez pierwsze parę dni po operacji. Stopniowo możesz coraz bardziej obciążać stopę, w miarę jak Twoje rany będą się goić. Jednakże możesz chodzić jedynie na krótkich dystansach przez pierwsze parę tygodni po operacji. Będziesz w stanie ponownie prowadzić samochód w ciągu około tygodnia.
Utrzymuj stopę uniesioną tak często, jak to tylko możliwe przez pierwsze kilka dni po operacji i przykładaj lód jak zalecił Ci ortopeda, żeby zmniejszyć opuchliznę i ból. Twoja stopa będzie lekko opuchnięta przez około 6 miesięcy. Po usunięciu opatrunków noś jedynie sportowe obuwie lub miękkie skórzane buty typu oxford przez pierwsze parę miesięcy, dopóki operowane miejsce nie zagoi się całkowicie. Nie noś modnych butów na wysokim obcasie przez pierwsze 6 miesięcy. Przestrzegaj zaleceń odnośnie dopasowywania obuwia, wymienionych wcześniej. To pomoże zapobiec nawrotowi haluksów.
Niektóre ćwiczenia lub fizykoterapia mogą być zalecane, żeby po operacji przywrócić siłę i ruchomość w stopie. Twój ortopeda może zalecić ćwiczenia z użyciem opaski, żeby wzmocnić kostkę oraz z kulkami, żeby przywrócić ruchomość palców. Zawsze rozpoczynaj te ćwiczenia powoli i przestrzegaj zaleceń ortopedy lub fizjoterapeuty odnośnie liczby powtórzeń.
Twój ortopeda może przepisać Ci antybiotyki, żeby zapobiec infekcji przez pierwsze kilka dni po operacji. Na kilka dni przepisze Ci także leki przeciwbólowe, żeby zmniejszyć dyskomfort po zabiegu.
Chociaż zdarza się to rzadko, mogą wystąpić komplikacje po operacji haluksów.
Skontaktuj się z ortopedą, jeśli:
Ponadto, niezwłocznie skontaktuj się z Twoim ortopedą, jeśli zauważysz jakikolwiek z poniższych objawów infekcji:
Twój ortopeda jest lekarzem szczegółowo wyszkolonym w diagnostyce oraz zachowawczych i operacyjnych metodach leczenia układu mięśniowo-szkieletowego, włączając w to kości, stawy, więzadła, ścięgna, mięśnie i nerwy.
Niniejsze opracowanie zostało przygotowane przez Amerykańską Akademię Ortopedów i ma na celu zawarcie aktualnych informacji na dany temat, pochodzących z wiarygodnych źródeł.
Jednakże nie reprezentuje oficjalnego stanowiska Akademii i tekst nie powinien być interpretowany jako wyłączający inne akceptowalne punkty widzenia. Osoby z pytaniami odnośnie stanu zdrowia powinny skonsultować się z lekarzem, który jest poinformowany na temat schorzenia i dostępnych metod leczenia.
Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Jeśli macie Państwo inne pytanie, lub chcecie dowiedzieć się więcej na temat zabiegu, zapraszamy do kontaktu:
– telefonicznie: 503-54-55-54
– mailowo: kontakt@foot-med.pl
Ile trwa operacja korekcji halluxa?
Operacja korekcji palucha koślawego (halluxa) jest procedurą jednodniową. Pacjent może opuścić Klinikę tego samego dnia po operacji.
Kto wykonuje operację?
Dr Jan Paradowski. Specjalizuje się w leczeniu operacyjnym halluxów (paluchów koślawych). Stosuje najnowocześniejsze i mało inwazyjne metody korekcji palucha koślawego.
Co się dzieje przed operacją?
Przed zabiegiem wykonywane są podstawowe badania krwi, aby zapewnić Państwu wysoki poziom bezpieczeństwa.
Jak wygląda zabieg korekcji halluxa?
Dzięki odejściu od dawniej stosowanych metod operacyjnych, które wykorzystywały druty Kirschnera wystające kilka tygodni z palucha oraz niewygodnego gipsu, operacja jest znacznie mniej obciążająca dla pacjentki. Stosowane obecnie techniki operacyjne oparte są o tytanową, małą śrubkę, całkowicie ukrytą w kości. Dzięki temu żaden implant nie wystaje poza skórę. Możliwe jest wczesne obciążanie stopy i utrzymanie porządnego kształtu palucha. Taki rodzaj operacji jest stosowany w specjalistycznych, europejskich ośrodkach dzięki swojej mniejszej inwazyjności i szybszemu powrotowi do sprawności.
Czy po operacji jest zakładany gips?
Po operacji nie stosujemy unieruchomienia gipsowego. Zamiast tego stosujemy specjalną, niewielką ortezę. Na skórę założone są jedynie opatrunki.
Jak wyglądają pierwsze dni po operacji? Co trzeba robić z opatrunkami?
W kolejnych dniach po operacji dr Jan Paradowski zmienia opatrunki, kontrolując postęp gojenia ran.
Zalecane jest stosowanie zimnych okładów na stopę w pierwszych dniach po operacji. Zarówno przed, jak i po zabiegu, otrzymają Państwo szczegółową informację lekarską o przebiegu leczenia.
Kiedy zdejmowane są szwy?
Po ok. 10 dniach od zabiegu usunięte zostaną szwy skórne.
W razie konieczności oferujemy indywidualne, wysokiej jakości wkładki – zarówno termoplastyczne (odciskowe), jak i fabrycznie gotowych. Zawsze pozostajemy do Państwa dyspozycji.
dr Jan Paradowski ©