Trzeszczki to dwie małe kosteczki zlokalizowane w okolicy pierwszego stawu śródstopno-paliczkowego od strony podeszwowej przodostopia. Łączą się one z więzadłami oraz ścięgnami mięśni (tzw. aparat trzeszczkowy), biorąc udział w przenoszeniu sił w trakcie przetaczania stopy, umożliwiając sprawne wybicie z palucha w trakcie chodu. Ich rolą jest również optymalna dystrybucja nacisków na podeszwie przodostopia poprzez nakierowanie obciążenia na fizjologiczny punkt podporu stopy, jakim jest okolica głowy I-wszej kości śródstopia. Ponadto, pełnią funkcję amortyzującą uderzenia stopy o podłoże.
Patologie trzeszczek występuje najczęściej u osób trenujących sporty o dużej komponencie kroków pivotujących, skoków i biegania (np. tenis, balet, jogging).
Zapalenie aparatu trzeszczkowego (sesamoiditis) objawia się tępym bólem narastającym w sytuacji zwiększenia obciążenia przodostopia. Ból z reguły ogranicza chód, wymuszając przetaczanie stopy po jej zewnętrznej krawędzi. W okolicy podeszwowej I MTP występować delikatny obrzęk i zaczerwienienie.
Złamanie może być zarówno wynikiem przewlekłego przeciążenia trzeszczek (tzw. złamanie zmęczeniowe) jak i ostrym urazem będącym efektem zeskoku na podłoże. Złamanie trzeszczki rozpoznaje się na podstawie zdjęcia RTG. Bardzo istotne jest rozróżnienie obrazu uszkodzonej trzeszczki od trzeszczki dwudzielnej obecnej od urodzenia i imitującej uszkodzenie.
W przypadku zapalenia aparatu trzeszczkowego wystarczające jest leczenie zachowawcze w postaci czasowego ograniczenia aktywności prowadzącej do przeciążenia przodostopia oraz zastosowanie specjalnych wkładek ortopedycznych odciążających okolicę I MTP. Pomocne może okazać się zastosowanie kinesiotapingu.
W przypadku złamania trzeszczki konieczne jest unieruchomienie stawu I MTP na okres ok. 6-8 tygodni i bezwzględny zakaz obciążania przodostopia, aby umożliwić pełny zrost kostny trzeszczki. Gdy powyższe postępowanie jest nieskuteczne, wykonuje się wycięcie niezrośniętej trzeszczki (sesamoidectomia). Należy jednak unikać takiego rozwiązania, ponieważ brak trzeszczki prowadzi do szybszych zmian zwyrodnieniowych I MTP oraz powoduje zaburzenie biomechaniki stopy w trakcie chodu.