Kiedy dziecko z płaskostopiem fizjologicznym stoi prosto, łuk stopy jest niewidoczny. Gdy dziecko siedzi lub stoi na palcach, łuk stopy ukazuje się. Ten stan zazwyczaj dotyczy obydwu stóp. Płaskostopie fizjologiczne jest powszechne u dzieci. Rodzice i inni członkowie rodziny często niepotrzebnie martwią się, że obniżony lub całkowicie niewidoczny łuk stopy dziecka prowadzi do trwałych zniekształceń lub kalectwa. Płaskostopie fizjologiczne jest zazwyczaj bezbolesne i nie utrudnia chodzenia, czy uprawiania sportu. Większość dzieci wyrasta z niego bez żadnych problemów.
Płaskostopie fizjologiczne cechuje niewidoczność łuku stopy w pozycji stojącej.
Płaskostopie fizjologiczne jest uznawane za wariant prawidłowej stopy. Mięśnie i stawy stopy dotkniętej płaskostopiem funkcjonują prawidłowo. Większość dzieci rodzi się z bardzo niskim łukiem stopy. W miarę jak dzieci rosną i zaczynają chodzić, tkanki miękkie wzdłuż podeszwy naprężają się i kształtują łuki stopy. Dzieci z płaskostopiem fizjologicznym często nie zaczynają wykształcać łuku stopy, dopóki nie osiągną wieku 5 lat lub więcej. Niektóre dzieci nigdy nie wykształcają łuku stopy. Jeżeli płaskostopie fizjologiczne utrzyma się do wieku dojrzewania, dziecko może doświadczać bólu wzdłuż podeszwy stopy. Należy skonsultować się z lekarzem, jeżeli płaskostopie wywołuje ból u dziecka.
W celu postawienia diagnozy, lekarz zbada Twoje dziecko, żeby wykluczyć inne typy płaskostopia, które mogą wymagać leczenia. Zalicza się do nich płaskostopie z krótkim ścięgnem Achillesa, czy stopa plaska zesztywniała, które są poważniejszymi schorzeniami. Poinformuj lekarza, jeżeli jeszcze ktoś w rodzinie cierpi na płaskostopie, ponieważ może być to schorzenie dziedziczne. Musisz poinformować lekarza o wszelkich schorzeniach neurologicznych lub chorobach dotyczących mięśni, na które cierpi Twoje dziecko. Twój lekarz sprawdzi, w którym miejscu dziecko ściera podeszwy butów. Może także poprosić dziecko żeby usiadło, wstało, uniosło palce podczas stania oraz stanęło na palcach. Dodatkowo lekarz prawdopodobnie zbada ścięgno Achillesa w poszukiwaniu przykurczy oraz sprawdzi, czy na podeszwach stóp nie ma modzeli.
Łuk zanika w pozycji stojącej (po lewej) i pojawia się gdy dziecko stoi na palcach (po prawej).
(Za zgodą autora, na podstawie: Sullivan JA: Pedatric Flatfoot: Evaluation and Management. J Am Acad Orthop Surg 1999;7:44-53.)
♦Leczenie zachowawcze
Leczenie płaskostopia jest wymagane jedynie w przypadku gdy dziecko odczuwa z tego powodu dolegliwości.
♦Ćwiczenia rozciągające
Jeżeli Twoje dziecko pod wpływem ruchu doświadcza bólu lub tkliwości stopy, kostki lub nogi, lekarz może zalecić ćwiczenia rozciągające ścięgno Achillesa.
♦Rozciąganie ścięgna Achillesa
Pochyl się do przodu opierając się o ścianę, z jedną nogą ustawioną przed drugą.Wyprostuj nogę ustawioną z tyłu i przyciśnij piętę do podłogi. Ugnij w kolanie nogę będącą z przodu. Wytrzymaj przez 15-30 sekund. Utrzymuj obie pięty płasko na podłodze. Skieruj palce stopy ustawionej z tyłu w stronę pięty stopy będącej z przodu.
♦Wkładki do butów
Jeżeli dolegliwości utrzymują się, lekarz może zalecić stosowanie wkładek do butów, najlepiej jak będą to indywidualnie wykonane wkładki na płaskostopie. Miękkie i twarde wkładki podpierające sklepienie stopy mogą uwolnić Twoje dziecko od bólu i zmęczenia. Mogą także wydłużyć żywotność butów Twojego dziecka, które w innym wypadku szybko uległyby znoszeniu.
♦Dodatkowe leczenie
Twój lekarz może zlecić fizykoterapię lub szynę, jeżeli Twoje dziecko cierpi na płaskostopie ze skróconym ścięgnem Achillesa.
Dziecko w wieku 3 lat (lewa strona), z płaskostopiem fizjologicznym. To samo dziecko w wieku 15 lat (prawa strona) ma prawidłowy łuk stopy, mimo braku leczenia.(Za zgodą autora, na podstawie: Sullivan JA: Pediatric Flatfoot: Evaluation and Management. J Am Acad Orthop Surg 1999;7:44-53.)
♦Leczenie chirurgiczne
Sporadycznie, leczenie chirurgiczne może być konieczne u nastolatków z utrzymującym się bólem. U niewielkiej liczby dzieci płaskostopie ulega usztywnieniu, zamiast skorygować się z wiekiem. Te przypadki mogą wymagać dalszej diagnostyki.
dr Jan Paradowski ©